درباره ی خرگوش ها
معرفي
خرگوش ها جزء پستانداران خونگرم با گوش هاي بلند ، دم کوتاه و موهاي نرم مي باشند . خرگوش اهلي (Oryctolagus Cuniculus)حيواني از راسته خرگوش شكلان (Lagomorpha) و خانواده Leporidae است و خاستگاه ابتدائي آن غرب اروپا و شمال غرب آفريقا ميباشد. در حال حاضر از نژادهاي مختلف آن به منظورهاي گوناگون از جمله توليد پشم و گوشت، انجام تحقيقاتبيولوژيكي و بعنوان حيوانات خانگي استفاده ميشود.
بقیه در ادامه ی مطلب
اندازه :وزن آنها بسته به نژادشان از 1- 7.5 ک.گ متغير مي باشد. ما 50نژاد خرگوش داريم که کوچکترين آنها به اندازه يک خوکچه هندي و بزرگترين به اندازه يک سگ اسپانيل کوچک مي باشد.
خلق و خو :
خرگوش ها فعال ، بازيگوش و دست آموز هستند. تماشاي آنها سرگرمي جالبي است و اصولاً حيوان خانگي مناسبي مي باشد. ساکت است و به رسيدگي خيلي زياد نياز ندارد. خرگوش هايي که به خوبي دست آموز مي شوند آرامند و از بودن در کنار انسانها لذت مي برند. مي توان مانند گربه ها آنها را بري دفع مدفوع آموزش داد.
خرگوش ها به جويدن علاقه دارند و بهت ر است که هميشه مقداري اشياء جهت جويدن در اختيارشان قرار داد تا مانع از جويده شدن پرده ها ، فرش و مبلمان شد.
خرگوش ها اکثر ساعات روز را مي خوابند و برخي نيز مي توانند با چشم باز بخوابند. هنگامي که سرحال باشد مي پرد ، جفتک مي اندازد و سر خود را تکان مي دهد. اگر احساس ناراحتي ، ترس و خطر کند پاهاي عقبيش را تپ تپ به زمين مي کوبد.
خرگوش هاي عقيم شده غالباً آرامتر مي باشند. رفتار غير تهاجمي و آرام خرگوش آنرا بعنوان يك حيوان خانگي ايدهآل مطرح نموده است. با اين وجود جهتنگهداري مناسب آن، آشنائي با خصوصيات آناتوميكي، فيزيولوژيكي و رفتاري اين حيوان ضروري است.ويژگيهاي كالبد شناسي و فيزيولوژيكي
سر:
مهمترين ويژگي آناتوميكي حيوان در سر، گوشها ميباشند. بخش خارجي گوشها يعني لاله گوشخصوصيت برجسته اين حيوان بوده و علاوه بر نقش آن در شنوائي، به لحاظ وجود شبكه وسيع عروقي در زير پوستاين ناحيه، تأثير مهمي درتنظيم حرارت بدن دارند. لالههاي گوش نرم و بسيار حساس ميباشند و نبايد از آنها برايگرفتن و مقيد كردن حيوان استفاده نمود .
چشمها به نسبت اندازه سر بزرگ و داراي زاويه ديدي حدود 190 درجه ميباشند. مردمكها قدرت اتساعزيادي دارند و بدين علت حساسيت بينائي حيوان به نور را در مقايسه با انسان 8 برابر افزايش ميدهند. پلك سوم دراين حيوانات رشد قابل ملاحظهاي دارد كه در هنگام خواب از گوشه داخلي چشم حركت نموده و سطح قرنيه راميپوشاند.
دندانهاي خرگوش رشد دائمي دارند، بعنوان مثال دندانهاي پيشين در طول سال بيش از 10-12 سانتيمتر رشدمينمايد بنابراين بيماريهاي دنداني نظير رشد بيش از حد دندانها و يا وجود دندانهاي نابجا و بد شكل از موارد متداولدر خرگوشها ميباشند.
قفسه صدري :
حجم قفسه صدري در مقايسه با گنجايش محوطه خيلي كوچك است. قلب نيز كوچك است وبر خلاف ساير پستانداران دريچه دهليزي - بطني سمت راست سه لختي (Tricuspid) نبوده و دو لختي Bicuspid))است.
محوطه بطني :
طول رودهها حدود 10 برابر طول بدن است و بخش مهمي از آن را (از نظر گنجايش و عملكرد)رودهكور (Cecum)تشكيل ميدهد كه باقيمانده هضم نشده مواد غذائي پس از عبور از روده باريك وارد آن شده وتوسط ميكروفلور موجود در آن مورد تجزيه قرار ميگيرند و تركيبي غني از پروتئين و ويتامين را ايجاد ميكنند.
خرگوش بطور طبيعي و غريزي رفتاري تحت عنوان مدفوع خواري دارد. اين حيوانات دو نوع مدفوع توليدميكنند كه يك نوع آن بشكل دانهاي و نوع ديگر بحالت خميري است. نوع دوم غني از تركيبات پروتئيني و ويتامينياست و حيوان فقط اين نوع مدفوع را مورد تغذيه قرار ميدهد. اين عمل معمولا صبح زود انجام ميشود و حيوانمدفوع را مستقيما از مخرج خود ميگيرد و بدين ترتيب بخشي از نياز بدن به پروتئين و تركيبات ويتاميني را تامينمينمايد.
ادرار خرگوش بواسطه مصرف جيره غذائي گياهي داراي PH قليائي حدود 8/2 است و رنگ آن از زرد روشن تانارنجي پر رنگ يا قهوهاي متمايل به قرمز متغير است كه ميزان رنگ بر اساس دهيدراتاسيون و قليائي بودن ادرار تغييرميكند .
همچنين بخاطر وجود نمكهاي كربنات كلسيم و فسفات آمونيم و منيزيم ادرار كدر است. رسوب اين تركيباتبر سطح ميلههاي قفس، تميز كردن لانه را با اشكال روبرو ميسازد.درجه حرارت طبيعي بدن بين 37 تا 39/4 درجه سانتيگراد و به طور متوسط 38/3 درجه سانتيگراد ميباشد.
با توجه به وجود نژادهاي مختلف وزن حيوان بالغ ميتواند از حداقلkg 0/9 در نژادهاي كوچك (آلماني،لهستاني) تا kg 1/8 در نژادهاي متوسط (نيوزيلند) و kg 7/3 در نژادهاي بزرگ (فلاماندري بزرگ) متغير باشد. متوسططول عمر اين حيوان حدود 5 تا 6 سال و حداكثر طول عمر قابل انتظار 15 سال است.
نگهداري
خرگوش ها را بايد در قفس بزرگ نگهداري کرد. اکثراً خرگوش ها را در خارج از خانه نگهداري مي کنند که البته ساختن يک قفس و لانه که آنها را از باد و باران و آفتاب محافظت کند ، الزامي است. با استفاده از اِلِمِنت مي توانند زمستان را نيز در خارج از خانه سپري کنند. خرگوش را ميتوان در داخل منزل (بعنوان مثال در حياط) نگهداري نمود.
حداقل سطح مورد نياز برايخرگوش با وزن kg 2 حدود 0/3 متر مربع است. براي خرگوشهاي با وزن بيش از kg 2 به ازاء هر كيلوگرم وزن اضافهسطح لانه بايد حدود 0/2 - 0/1 متر مربع افزايش يابد و در صورتيكه چند خرگوش با هم نگهداري شوند بايد به ازاءهر خرگوش اضافي 0/2 متر مربع به سطح لانه افزوده گردد.
ارتقاع لانه بايد در حدي باشد كه حيوان بتواند بطور كامل بر روي پاهاي خود بلند شود كه بسته به جثه حيوانميتواند حدود 45-90 سانتيمتر در نظر گرفته شود. در صورتيكه خرگوش در فضاي خارج منزل نگهداري ميشود .
كف لانه بايد در مقابل نفوذ رطوبت عايق شود و در صورتيكه نگهداري در داخل منزل صورت ميگيرد كف لانه ميتواند مشبك و يا توري باشد كه بدين ترتيب ادرار و رطوبت ناشي از آن در كف قفس باقي نميماند و اين مسئلهاجازه ميدهد تا تميز كردن لانه در فواصل طولانيتري انجام گيرد.
جهت جلوگيري از بروز نزاع در بين خرگوشها و عوارض متعاقب آن، خرگوشهاي نر را بايد جدا از هم نگهدارينمود. همچنين نرها و مادهها نيز جز در هنگام جفتگيري بايد در لانههاي جداگانه نگهداري شوند. نگهداري چندخرگوش ماده با هم در يك قفس اشكالي ندارد.
خرگوشها ميتوانند درجه حرارت بين 27 - 4 درجه را تحمل نمايند كه البته متوسط درجه حرارت توصيهشده بين 22 - 16 درجه سانتيگراد است. رطوبت محيط بايد حدود 60 - 40 % باشد و حداقل طول مدت روشنائيمورد نياز 16 - 14 ساعت است. در صورتيكه طول مدت روشنائي محيط از اين مقدار كوتاهتر باشد حيوان دچارنقصان فعاليت جنسي پائيزي (Autumnal Sexual depression) ميگردد.
تميز کردن :
بايد قفس و لانه خرگوش ها را هر چند روز يکبار تميز نمود که البته اين بستگي به ميزان کثيف شدن بستر دارد. يونجه و پوشال بهترين انتخاب براي بستر حيوان مي باشد. اگر خرگوش داخل خانه نگهداري مي شود مي توان جاي ادرار او را با سرکه تميز نمود تا بوي تند آن از بين برود.
آراستن :
بايد ناخن هاي آنها را بطور منظم کوتاه نمود. خرگوش ها داراي چهار نوع پوشش متفاوت مي باشند: معمولي ، رِکس ، ساتَن و پشمي ، که نوع رِکس مو کوتاه و نوع پشمي آن مو بلند و در خروش هاي آنقوره ديده مي شود. معمولاً صاحبان آنها ترجيح مي دهند تا موهاي آنقوره ها را کوتاه نگه دارند. اما از آنجا که اين پوشش آنها را در مقابل سرما و گرما محافظت مي کند نبايد از 2.5 س.م کوتاه تر شود.
خرگوش ها مانند گربه خود را تميز مي کنند و برس کشيدن يکبار در هفته مناسب مي باشد. تقريباً هر سه ماه ريزش مو دارند و در اين ايام به آراستن بيشتري نيازمندند. شستن خرگوش باعث مضطرب ساختن حيوان مي شود بنابر اين بايد تا جايي که ممکن است از شستن آن خودداري نمود.